Ο ενεργός ανθρακας ειναι μια αοσμη, αγευστη και μη τοξικη ουσια σε μορφη μαυρης σκονης. Παραγεται συνηθως απο φλοιο καρυδας. Ειναι ενα 100% φυσικο προιον, παρομοιος με τον απλο ανθρακα, επεξεργαζεται ομως με διαφορετικο τροπο που του επιτρεπει να εχει μια εξεραιτικα πορωδη επιφανεια. Οι ποροι αυτοι αυξανουν σημαντικα το εμβαδον της επιφανειας του. Χαρακτηριστικα αναφερουμε οτι ενα κυβικο εκατοστο ενεργου ανθρακα εχει το ιδιο εμβαδον με μια επιφανεια 50000 τετραγωνικων μετρων.
Εχει την ικανοτητα να δεσμευει διαφορες βλαβερες ουσιες που ερχονται σε επαφη μαζι του, ειτε ειναι σε υγρη, ειτε ειναι σε αερια μορφη και παντα σε ποσοτητες πολλαπλασιες απο το βάρος του, οπως για παραδειγμα το χλωριο, το χλωροφορμιο, τις βιομηχανικες οργανικες ενωσεις, το οργανικο χρωμα, τα βαρεα μεταλλα, τα πετρελαιοειδη, τα αιωρουμενα σωματιδια,την αμμο, τη σκουρια, τη λασπη, τα χωματα κ.λ.π
Βασικο χαρακτηριστικο του ειναι οτι αφαιρει τελειως τη δυσαρεστη γευση και οσμη που εχει το νερο του δικτυου.
Τοποθετείται σε ένα πλαστικό φυσίγγιο, δημιουργώντας έτσι ένα φιλτρο νερου ενεργου ανθρακα που μπορεί να μπει σε διάφορες συσκευές επεξεργασίας νερού.
Ο συμπαγης ανθρακας έχει ελαφρώς μικρότερη επιφάνεια, σε σχέση με τον κοκκώδη, κερδίζει όμως πολλά στην μηχανική φίλτρανση.
Η βελτιστοποίηση ενός φιλτρου ενεργου ανθρακα εξαρτάται από διάφορους παράγοντες
Το μέγεθος των πόρων και το πώς αυτοί κατανέμονται. Αυτό εξαρτάται από την πηγή του άνθρακα και τον τρόπο που επεξεργάστηκε. Στην ουσία έχει να κάνει με την ποιότητα του εργοστασίου και η ποιότητα των πρώτων υλών.
Η απορρόφηση τείνει να αυξάνεται όσο μειώνεται η θερμοκρασία και το PH. Συνήθως τοποθετούνται στην κρύα παροχή νερού. Έτσι βελτιστοποιείται η απόδοσή τους, δεν χαλάνε και αντέχουν περισσότερο.
Ο ρυθμός ροής επηρεάζει και αυτός την αποτελεσματικότητα ενός φίλτρου. Οι τοξικές ουσίες απομακρύνονται πιο αποτελεσματικά όταν έρχονται σε επαφή με τον άνθρακα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Στην ουσία, όσο πιο αργά περνάει το νερό από το φίλτρο άνθρακα, τόσο καλύτερα θα φιλτραριστεί το νερό.
Ο άνθρακας «αποθηκεύει» τις τοξικές ουσίες στις τρύπες (πόρους) του. Οι τρύπες αυτές μετριούνται σε μικρά, δηλαδή χιλιοστά του χιλιοστού. Ο ενεργός άνθρακας μπορεί να συμπιεστεί μέχρι και 0.5 μικρά.